Перевод: со всех языков на английский

с английского на все языки

welcome shalt thou be

  • 1 φιλέω

    φῐλέω, [dialect] Aeol. [full] φίλημμι Sapph.79, cf. Ead. Oxy. 1787 Fr.1 + 2.24; [ per.] 2sg. φίλησθα Ead.22; late [ per.] 3pl.
    A

    φίλεισι Epigr.Gr.990.12

    (Balbill.): [dialect] Boeot. [full] φίλειμι Hdn.Gr.2.930: [dialect] Ep. inf.

    φιλήμεναι Il.22.265

    : [dialect] Ion. and [dialect] Ep. [tense] impf.

    φιλέεσκε 3.388

    , al.: [tense] fut. φιλήσω, [dialect] Ep. inf.

    φιλησέμεν Od.4.171

    : [tense] aor. 1

    ἐφίλησα Pi.P.2.16

    , etc.: [tense] pf. πεφίληκα ib. 1.13:—[voice] Med., Poet. 1 [tense] aor. ἐφῑλάμην; [ per.] 3sg. ἐφίλατο, φίλατο, Il.5.61, 20.304, Call.Aet.Oxy. 2080.55; [ per.] 3pl.

    φίλαντο Lyc.274

    ; imper.

    φῖλαι Il.5.117

    , 10.280; subj.

    φίλωνται h.Cer. 117

    , Hes.Th.97; but φίλατο as [voice] Pass., A.R.3.66; also part.

    φιλάμενος IG14.1549

    ([place name] Rome):—[voice] Pass., [tense] fut. [voice] Med. φιλήσομαι in pass. sense, Od.1.123, 15.281, Antipho 1.19: [tense] fut. 3

    πεφιλήσομαι Call. Del. 270

    : [tense] aor.

    ἐφιλήθην E.Hec. 1000

    , Pl.Phdr. 253c: [dialect] Ep. [ per.] 3pl.

    ἐφίληθεν Il.2.668

    : [tense] pf.

    πεφίλημαι Pi.N.4.45

    , X.An.1.9.28; [dialect] Dor. part.

    πεφιλᾱμένος Theoc. 3.3

    . [[pron. full] exceptin the forms ἐφίλατο, φῑλατο, etc.]: ([etym.] φίλος):— love, regard with affection, opp. μισεῖν, Pl.R. 334c, Arist.Rh. 1380b34;

    φιλήσω τὸν δῆμον τὸν Ἀθηναίων IG12.15.36

    ; (on its relation to sexual love v. infr. 3); of the love of gods for men,

    φ. δέ ἑ μητίετα Ζεύς Il. 2.197

    ; πέρι γάρ μ' ἐφίλει (of the love of the master for his swineherd) Od.14.146; (also

    ὃν περὶ κῆρι φ. Ζεὺς.. παντοίην φιλότητα Od.15.245

    , cf. Il.9.117);

    μάλα τούς γε φ. ἑκάεργος Ἀπόλλων Il.16.94

    ;

    εἰ.. Ἕκτορά περ φιλέεις καὶ κήδεαι αὐτοῦ 7.204

    , etc.; of love for a child reared, Od. 15.370;

    αἰ δὲ μὴ φίλει, ταχέως φιλήσει κωὐκὶ θέλοισα Sapph.1.23

    ;

    λόγοις φιλοῦσαν οὐ στέργω φίλην S.Ant. 543

    ;

    φιλέων φιλέοντα Pi.P.10.66

    ;

    ὃν δ' ἐχρῆν φιλεῖν στυγεῖς A.Ch. 907

    ;

    μάλιστά σ'.. ἤχθηρα κἀφίλησ' ἐν ἡμέρᾳ μιᾷ S.El. 1363

    ;

    ὃν οἱ θεοὶ φιλοῦσιν ἀποθνῄσκει νέος Men.125

    ; ὅσα θεοὶ ἀνθρώποις οὓς φιλοῦσιν [διδόασιν] SIG 985.48 (Philadelphia, i B. C.); οἱ φιλοῦντές τινα his friends, freq. in messages and letters, OGI184.10 (Philae, i B. C.), Ep.Tit.3.15, PSI8.971.30 (iii/iv A. D.), etc.; φιλεῖν ἐμαυτήν, αὑτόν, E.Hel. 999, Med.86, etc.:—[voice] Pass., to be beloved by one,

    ἐκ Διός Il.2.668

    ;

    παρ' αὐτῇ 13.627

    , etc.; τινι E.Hec. 1000.
    2 treat affectionately or kindly, esp. welcome, entertain a guest, Od.4.29, 5.135, Il.3.207, etc.;

    φίλος δ' ἦν ἀνθρώποισιν, πάντας γὰρ φιλέεσκεν ὁδῷ ἔπι οἰκία ναίων Il.6.15

    ;

    ξεῖνον ἐνὶ μεγάροισι φ. Od.8.42

    ;

    ξεῖνον ἄγων ἐν δώμασι.. φιλέειν καὶ τιέμεν 15.543

    , cf. 14.322; θεὸς (i. e. Calypso)

    ἥ με.. ἐφίλει τε καὶ ἔτρεφεν 7.256

    ; τίς ἂν φιλέοντι μάχοιτο; who would quarrel with a kind host? 8.208; etc.:—[voice] Pass., παρ' ἄμμι φιλήσεαι welcome shalt thou be in our house, Od.1.123, cf. 15.281.
    3 opp. ἐρᾶν, τούτους μάλιστά φασι φιλεῖν ὧν ἂν ἐρῶσι regard with affection those for whom they have a passion, Pl.Phdr. 231c;

    ὥστε οὐ μόνον φιλοῖο ἄν, ἀλλὰ καὶ ἐρῷο ὑπ' ἀνθρώπων X.Hier.11.11

    , cf. Smp.8.21; εἰκὸς τὸ φιλεῖν τοὺς ἐρωμένους Arist.APr. 70a6; but φ. is used of lovers,

    ἥ γ' Εὐρυμάχῳ μισγέσκετο καὶ φιλέεσκεν Od.18.325

    ;

    Λυσίθεος Μικίωνα φιλῖν φησι μάλισστα τῶν ἐν τῇ πόλει IG12.924

    ;

    οὐκ ἔστ' ἐραστὴς ὅστις οὐκ ἀεὶ φιλεῖ E.Tr. 1051

    , cf. Hdt.4.176 ([voice] Pass.), Ar.Lys. 905; of the love of man for wife, ὅς τις ἀνὴρ ἀγαθὸς.. τὴν αὐτοῦ φιλέει ( cherishes her)

    καὶ κήδεται ὡς καὶ ἐγὼ τὴν ἐκ θυμοῦ φίλεον Il.9.343

    , cf. 486; τὴν αὐτὸς φιλέεσκεν loved and cherished as his wife, ib. 450; but ἐμὲ.. ἀτιμάζει, φιλέει δ' ἀΐδηλον Ἄρηα (Hephaestus speaks of Aphrodite) Od.8.309: Com.,

    ὦ Δῆμ', ἐραστής εἰμι σὸς φιλῶ τέ σε καὶ κήδομαί σου Ar.Eq. 1341

    .
    b of sexual intercourse, Hsch. s.v. βαίνειν.
    4 show outward signs of love, esp. kiss (not in Hom.), φ. τοῖσι στόμασι kiss on the mouth, opp. τὰς παρειὰς φιλέονται, Hdt. 1.134, cf. X.Cyr.1.4.27, Smp.9.5;

    κατὰ τὸ στόμα AP5.284

    (Agath.);

    φιλήσω.. τὸ σὸν κάρα S.OC 1131

    ;

    πατέρα.. περὶ χεῖρε βαλοῦσα φιλήσει A.Ag. 1559

    (anap.), cf. Ar.Av. 671, 674, Pl.Phdr. 255e, Ev.Marc.14.44, etc.: c. dupl. acc., τὸ φίλαμα, τὸ.. τὸν Ἄδωνιν.. ἀποθνάσκοντα φίλασεν the kiss wherewith she kissed him, Mosch.3.69:—[voice] Med., τὰς παρειάς kiss each other's cheeks, Hdt.l.c.
    5 of things as objects of love, like, approve,

    σχέτλια ἔργα Od.14.83

    ;

    ἀοιδάν Pi.N.3.7

    ;

    οὔθ' ἱστῶν ἐφίλησεν ὁδοὺς οὔτε δείπνων.. τέρψιας P.9.18

    , etc.;

    αἰσχροκέρδειαν S.Ant. 1056

    , cf. 312; τὰς λευκοτάτας [μάζας] Telecl. 1.6 (anap.);

    Πράμνιον οἶνον Ephipp.28

    .
    6 of things as the subject,

    ἡσυχία δὲ φιλεῖ συμπόσιον Pi.N.9.48

    ;

    ἢ [μίτρη] μαστοὺς ἐφίλησε Call.Epigr.39

    .
    7 in making a request,

    οἶσθ' ὁτιὴ φιλῶ σ' ἐγώ, κἀμοὶ πιθόμενος ὑπαποκίνει τῆς ὁδοῦ Ar.Av. 1010

    ; so τί πράσσει Φηλικίων ὁ ἀγαθός; φιλῶ σε pray, how goes it with the worthy Felicio? Arr.Epict.1.19.20; so perh. in Herod.1.66, πείσθητί μευ, φιλέω σε (but rather 'I speak as a true friend').
    II after Hom., c. inf., love to do, be fond of doing, and so to be wont or used to do,

    φιλέει ὁ θεὸς τὰ ὑπερέχοντα κολούειν Hdt.7.10

    .

    έ; ἢν ἁμάρτωσι τοῦ πατρικοῦ τύπου.. φιλέουσι διαφθείρεσθαι Democr.228

    ;

    Μοῖσα μεμνᾶσθαι φ. Pi. N.1.12

    , cf. P.3.18;

    φιλεῖ δὲ τίκτειν ὕβρις.. ὕβριν A.Ag. 763

    (lyr.);

    τοῖς θανοῦσί τοι φιλοῦσι πάντες κειμένοις ἐπεγγελᾶν S.Aj. 989

    , etc.; rarely with part. for inf.,

    φιλεῖς δὲ δρῶσ' αὐτὸ σφόδρα Ar.Pl. 645

    .
    2 of things, events, etc.,

    αὔρη ἀπὸ ψυχροῦ τινος φιλέει πνέειν Hdt.2.27

    ;

    φιλεῖ ὠδῖνα τίκτειν νύξ A.Supp. 769

    ;

    ἐμπόρων ἔπη φ. πλανᾶσθαι S.OC 304

    ;

    φιλεῖ γάρ πως τὰ τοιαῦθ' ἑτέρᾳ τρέπεσθαι Ar.Nu. 813

    (lyr.);

    φιλεῖ μεγάλα στρατόπεδα ἐκπλήγνυσθαι Th.4.125

    ;

    ὃ δὴ φ. ὁ ἔρως ἐμποιεῖν Pl.Smp. 182c

    : esp. with γίγνεσθαι of what usually happens, ἀπὸ πείρης πάντα ἀνθρώποισι φιλέει γίνεσθαι everything comes to man by experience, Hdt.7.9.γ, cf. 7.10.ζ, 7.50, Th.3.42, Isoc.6.104, Pl. R. 494c, al.;

    οἷα φ. γίγνεσθαι Th.7.79

    , cf. Hdt.8.128; without γίγνεσθαι, οἷα δὴ φιλεῖ as is wont, Pl.R. 467b;

    ὁποῖα φ. Luc.Am.9

    .
    3 impers., φιλέει δέ κως προσημαίνειν (sc. ὁ θεός) , εὖτ' ἂν .. Hdt.6.27; ὡς δὴ φιλεῖ.. λόγον ἔχειν ἀνθρώπους as it is usual for.., Plu.Pomp. 73.

    Greek-English dictionary (Αγγλικά Ελληνικά-λεξικό) > φιλέω

  • 2 SKULU

    (pres. skal, skulum; pret. skyldu; pret. infin. skyldu), v. shall (denoting fate, law, bidding, necessity, duty, obligation, purpose); þat skal Eyjólfr gøra, E. shall do that; hvat skal ek honum, what shall I do with him? vega skaltu hann, thou shalt kill him; hvat skal tjald þat, what is that tent for?; hón spurði, hvat þat skyldi, she asked what was the meaning of that.
    * * *
    a verb whose present is in a preterite form, see Gramm. p. xxiii; pres. skal, skalt (skaltú), skal, pl. skulum, skulut, skulu; pret. skyldi and skyldu; subj. pres. skyli, skuli; pret. skyldi and skyldu; pres. infin, skulu; pret. infin. skyldu; skyli as a kind of imperat., Hm. i, 14, 32, 41, 53–55, Og. 22. In the oldest vellums o is used throughout instead of u, skolu, skolom, skolot, skolo: with the pers. pron. suffixed, skal’k = skal ek, skola’g, skyla’g, skylda’g: with neg. suff. skal’k-at, I shall not; skal’k-a, Fms. vi. 417 (in a verse); skal-at, he shall not; skal-a, Hm. 29, 34, 37; skal-at, Ó. H. (in a verse); þú skalt-at, Kormak; skal-at-tu, Hm. 130, Sdm. 29, Skv. 1. 22, Plac. 37 (skala-þu); skulu-t, Sighvat; skyli-t, Hm. 6, 39; skyldo-at, Am. 2, 3, see Bugge (foot-note), and -at, p. 2. In mod. usage and in less correct paper transcripts of vellums or Editions the pret. infin. skulu, skyldu are replaced by the subj. skuli, skyldi; in such cases the infin. is to be restored, as, hann kvaðsk skuli, skyldi koma = skulu, skyldu koma; see munu: [Ulf. skulan = ὀφείλειν and μέλλειν, but not freq.; A. S. sculon; Engl. shall, should; O. H. G. skolan; Germ. sollen, with elided k; Dutch zullen; Dan. skulle; Swed. skola.]
    B. Shall, must, denoting fate, law, bidding, need, necessity, duty, obligation, and the like, therefore the use is more positive than that of shall in Engl.; of weird or fate, skyldi, Ýt. 1, 3, 5, 7–9, 11–13, 16; deyja skal hverr um sinn, því ek land um sté’k at ek lifa skylda’k, Gh. 12: in the saying, ungr má en gamall skal, young may, old must (viz. die): of law, menn skyldi eigi hafa höfuð-skip í hafi, en ef hefði, þá skyldi þeir af taka höfuð, … baugr tvíeyringr skyldi liggja í hverju höfuð-hofi á stalla, þann baug skyldi hverr goði hafa á hendi sér til lögþinga allra þeirra er hann skyldi sjáltr heyja, … Hverr sá maðr skyldi áðr eið vinna, nefni ek í þat vætti, skyldi hann segja, hjálpi mér svá Freyr … sem ek man (not skal, which however here might be used),… skyldu vera þrjú þing í fjórðungi, … þeir skyldu nefna dóma … hverr maðr skyldi gefa toll til hofs, Landn. (Hb.) 258, 259; and in the commandments, þú skalt ekki stela, elska skaltú Dróttinn Guð þinn, N. T.: of an oath, til þess legg ek hönd á helga bók, ok þat játtar ek Guði, at ek skal svá ráða, H. E. i. 561: of bidding, ganga skal, skala gestr vera, Hm.; gáttir allar um skoðask skyli, 1; þagalt ok hugalt skyli þjóðans barn ok vígdjarft vera, glaðr ok reifr skyli gumna hverr, 14; vin sínum skal maðr vinr vera, 41; geði skaltú við þann blanda, 43: of a promise, skal ek auka mikit þína sæmd, ef…, Nj. 102: mixed references, nú skulu vér enn við leita, let us try, Ísl. ii. 367; þá er ganga skyldi undir jarðar-men … skyldi endar torfunnar vera fastir, sá maðr er skírsluna skyldi flytja, skyldi ganga þar undir, Ld. 58; prestar skulu eigi fara með sundr-görðir, K. Þ. K.; hann skal fara til þings, … hann skal rétta vættið, Grág. i. 115; nú skal þat göra, Eg. 458; hann strengði heit, at hann skyldi þess manns bani verða, Hrafn. 5; nú skalt þú deyja, Nj. 64; þá skaltú trúa, Fms. ii. 268; mæla, at eigi skyli eiga við Héðin, Nj. 32; skyldi Unnr sitja í festum, … skyldi boð vera eptir mitt sumar, 4; skaltú þiggja af mér, Fms. ii. 246; þá skaltú vera frjáls, 268, etc.
    2. special usage, denoting purpose, doubt, etc., often rendered in Engl. by will; skaltú veita mér bæn þá er ek man biðja þik, wilt thou grant the request I am about to ask thee? 26; þeir Egill kröfðu dagverðar, Þorfinnr bóndi lét heimolt skyldu þat, Eg. 564; skaltú, segir Skapti, nefna fimmtar-dóminn … þrennar tylptir í fjórðungi hverjum? Nj. 150; hvat skaltú sveinn í sess minn? Eg. (in a verse); hvat skaltú, Konr ungr, kyrra fugla, Rm.; hvat skal ek hánum?—Drepa skaltú hann, Nj. 53; spurði Gunnarr hvat hann skyldi, what he was for, 57; engi vissi hvat þat skyldi, Fms. viii. 45, Al. 124; hvat skal þér afgamall þræll, of what use will he be to thee? Fms. iii. 158; hvat skal þér klumba sú? xi. 129: periphrast., þat mun íllt til frásagnar, ef ekki skal mega sjá á ykkr, at ( if one shall not be able to see that…) it hafit í bardaga verit, Nj. 97; ílla hefir dóttir mín brotið odd af oflæti sínu, ef þú skalt eigi þora, 94; Sveinn mátti eigi heita gildr konungr, ef hann skyldi eigi ( unless he) erfa föður sinn fyrir enar þriðju vetr-nætr, Fms. xi. 69; skaði mikill er þat er Þórólfr skal eigi vera tryggr mér, Eg. ch. 13; gefsk þú upp, segir Þórðr,—Eigi skal þat, segir Þórðr, I will not, Nj. 64: heill skaltú, ‘hail shalt thou!’ of welcome, Gm. 3, Hkv. i. 55; hón skyli morna, be a curse on her! Og. 32; él eitt mun verða, ok skyldi langt til annars sliks, may it be long ere such another happens, Nj. 200; sem aldri skyldi, which I never should, Fms. vii. 179.
    3. so also in phrases like, görðu svo vel að koma á morgun—answer, Eg skal koma, Eg skal göra það, where the Engl. has, I will.
    II. in the infin., áttú enskis annars af ván, enn þú munt hér deyja skulu, Eg. 414 A; ok muntú nú deyja skulu, þursinn, and now thou shall die, thy last hour is come, Fas. i. 385; grið man sjá maðr skolu hafa um helgina, Ó. H. 148; at Haraldr myndi skulu hafa hálfan Noreg, Fms. vi. 177; skemta mun þá fleira (dat.) skulu, 366; hafa munu þeir skulu frið um helgina, xi. 290; grunar mik at þetta muni skolu vera njósn, 333; er Guðs götur mundi fyrir skulu búa, at hann mundi leið skulu vísa, 625. 87; ek ætla mik skulu af honum hljóta inn mesta frama, it is fated to me, Eg. 19: poët. infin. skyldu, hann sagði barnit Johannem heita skyldu, 625. 86; hann kveðsk ríða skyldu, Nj. 55, Eg. 257, Ld. 116, passim.

    Íslensk-ensk orðabók > SKULU

  • 3 χαίρω

    χαίρω, Il.7.191, etc.; [ per.] 3pl. imper.
    A

    χαιρόντων E.HF 575

    : [tense] impf., [dialect] Ep.

    χαῖρον Il.14.156

    , [dialect] Ion.

    χαίρεσκον 18.259

    : [tense] fut.

    χαιρήσω 20.363

    , Hdt. 1.128, Ar.Pl.64, And.1.101, Arr.An.5.20.6; [dialect] Ep. redupl. inf.

    κεχᾰρησέμεν Il.15.98

    ; later χᾰρῶ v.l. in Apoc. 11.10: [tense] aor.

    ἐχαίρησα Plu. Luc.25

    : [tense] pf.

    κεχάρηκα Ar.V. 764

    , part.

    - ηκώς Hdt.3.42

    , etc., [dialect] Ep. acc. κεχᾰρηότα, pl. -ότας, Il.7.312, Hes.Fr.77:—[voice] Med. (in same sense), χαίρομαι, noted as a barbarism in Ar. Pax 291 (v. Sch.), but found in BCH36.622 (Perinthus, written χέρ-), Alex.Aphr.Pr.1.20, al.: [tense] fut. χᾰρήσομαι Ps.-Luc.Philopatr.24, ([etym.] συγ-) Plb.30.18.1, D.S. 31.15; [dialect] Dor.

    χαρησοῦμαι Pythag.Ep.3.7

    ; χᾰροῦμαι LXXZa.4.10, ([etym.] κατα-) ib.Pr.1.26; [dialect] Ep.

    κεχᾰρήσομαι Od.23.266

    : [tense] aor. 1 part.

    χαιρησάμενος BGU 742 ii 3

    (ii A. D.): [dialect] Ep. [tense] aor.1

    χήρατο Il.14.270

    ;

    ἐχ- Opp.C.1.509

    , etc.; part.

    χηράμενος AP7.198

    (Leon.): [dialect] Ep. redupl. [tense] aor. 2, [ per.] 3pl.

    κεχάροντο Il.16.600

    (

    χάροντο Q.S.6.315

    ); opt. [ per.] 3sg. and pl. κεχάροιτο, -οίατο, Od.2.249, Il.1.256:—[voice] Pass. (in same sense), [tense] aor. 2 ἐχάρην [pron. full] [ᾰ] 7.54, etc., [dialect] Ep. [ per.] 3sg.

    χάρη 5.682

    , 13.609; subj.

    χᾰρῇς Pl.R. 606c

    ; opt.

    χᾰρείη Il.6.481

    ; inf.

    χᾰρῆναι Simon.164

    ; part.

    χᾰρείς Il.10.541

    , Sapph.118, Pi.I.6(5).10, Ar.Th. 981 (lyr.), etc.; [tense] pf.

    κεχάρημαι h.Bacch.7.10

    , E.IA 200 (lyr.), Ar.V. 389 (anap.); part.

    κεχαρμένος E.Or. 1122

    , Tr. 529 (lyr.), Cyc. 367 (lyr.): [tense] plpf. [ per.] 3sg. and pl. κεχάρητο, -ηντο, Hes.Sc.65, h.Cer. 458:—rejoice, be glad, Il.3.111, 21.347, etc.;

    γραῦς ἥδε οἰνοφόρος κεχαρημένη ὧδε κάθηται IG12(8).679

    (Scyros, ii B. C.):

    χ. θυμῷ Il.7.191

    , al.;

    ἐν θυμῷ 24.491

    , Od.22.411;

    φρεσὶν ᾗσι Il.13.609

    ;

    φρένα 6.481

    ; χ. νόῳ to rejoice in wardly, Od. 8.78;

    χαίρει δέ μοι ἦτορ Il.23.647

    ;

    αὐτὰρ ἐμὸν κῆρ χ. Od.4.260

    ;

    χ. καὶ γελᾶν S.El. 1300

    ;

    ἥδομαι καὶ χαίρομαι κεὐφραίνομαι Ar. Pax 291

    ; opp. λυπεῖσθαι, A.Fr.266.3, S.Aj. 555, etc.; opp. ἀλγεῖν, Id.Tr. 1119. —Constr.,
    1 c. dat. rei, rejoice at, take pleasure in a thing,

    νίκῃ Il.7.312

    ;

    φήμῃ Od.2.35

    ;

    δώρῳ Hes.Op. 358

    ;

    μόλπᾳ Sapph.Supp. 25.5

    , cf. S.OT 1070, Pl.Mx. 238d, etc.: c. dat. pers.,

    χαῖρε.. ἀνδρὶ δικαίῳ Od.3.52

    ; with a part. added,

    χάρη δ' ἄρα οἱ προσιόντι Il.5.682

    , cf. 24.706, Od.19.463: with Preps.,

    χαίρειν ἐπί τινι S.Fr. 926

    , X. Mem.2.6.35, Cyr.8.4.12, Isoc.2.30, Pl.Lg. 739d, etc.;

    πρὸς τοῖς παιδικοῖς Eup.327

    ; with a part. added,

    ἐπ' ἐξεργασμένοις κακοῖσι χ. E.Ba. 1040

    , cf. 1033: rarely

    ἔν τινι A.Eu. 996

    (lyr.), S.Tr. 1119: also c. dat. modi, χ. γέλωτι express one's joy by laughter, X.Cyr.8.1.33.
    b of a plant,

    χαίρει ὑφάμμοις χωρίοις Thphr.HP6.5.2

    ; also

    ἡ κύστις χ. τῇ χολῇ Gal.19.646

    .
    2 rarely c. acc., with a part. added,

    χαίρω δέ σ' εὐτυχοῦντα E.Rh. 390

    ;

    τοὺς γὰρ εὐσεβεῖς θεοὶ θνῄσκοντας οὐ χ. Id.Hipp. 1340

    ; χαίρω σ' <ἐλθόντα> Id.Fr. 673 (this usage is said to be Oropian, EM808.4).
    b with a neut. Adj.,

    ταὐτὰ λυπεῖσθαι καὶ ταὐτὰ χαίρειν τοῖς πολλοῖς D.18.292

    : c. acc. cogn.,

    ἁπλῆν χαίρειν ἡδονήν Arist.EN 1154b26

    ;

    χ. ἀνδραπόδων τινὰ χαράν Plu.2.1091e

    .
    3 c. part., χαίρω.. τὸν μῦθον ἀκούσας I rejoice at having heard, am glad to hear, Il.19.185, cf. 7.54, 11.73;

    χαίρουσιν βίοτον νήποινον ἔδοντες Od.14.377

    , cf. 12.380, Hes.Op.55;

    χαίρω.. κόμπον ἱείς Pi.N.8.49

    ;

    χαίρεις ὁρῶν φῶς, πατέρα δ' οὐ χαίρειν δοκεῖς; E.Alc. 691

    ;

    χαίρω φειδόμενος Ar.Pl. 247

    ;

    θωπευόμενος χαίρεις Id.Eq. 1116

    (lyr.), cf. Pl.Smp. 191e, etc.
    b c. part. [tense] pres., delight in doing, to be wont to do,

    χρεώμενοι χαίρουσι Hdt.7.236

    , cf. S.Ph. 449, Ar.V. 764, Pl.Prt. 318d, 346c, 358a.
    4 χαίρειν ὅττι or ὅτι .., Od.14.51, 526, Pi.N.5.46; ἐχάρην καὶ ἐθρασυνάμην ὅτι ἔμαθον .. Metrod.Fr.42; χ. οὕνεκα .. Od.8.200.
    II with negat., esp. with [tense] fut., οὐ χαιρήσεις thou wilt or shalt not rejoice, i.e. thou shalt not go unpunished, shalt repent it, Ar.Pl.64;

    οὐ χαιρήσετον Id.Eq. 235

    ; so

    οὐδέ τιν' οἴω Τρώων χαιρήσειν Il.20.363

    , cf.15.98, Od.2.249, Ar.V. 186; ἀλλ' οὐδ' ὣς Κῦρός

    γε χαιρήσει Hdt.1.128

    ; with an interrog.,

    σὺ.. χαιρήσειν νομίζεις; Plu.Alex.51

    : rarely with other tenses,

    ὅπως ἂν μὴ χαίρωσιν. D.19.299

    ;

    οὐκ ἐχαίρησεν Plu.Luc.25

    : for a similar use of the part., v. infr. IV. 2.
    III freq. in imper. χαῖρε, dual χαίρετον, pl. χαίρετε, as a form of greeting,
    1 at meeting, hail, welcome (esp. in the morning, acc. to D.C.69.18, cf. Luc.Laps.), Il.9.197, Od.13.229, etc.;

    χαῖρε, ξεῖνε, παρ' ἄμμι φιλήσεαι 1.123

    ; strengthd.,

    οὖλέ τε, καὶ μάλα χαῖρε, θεοὶ δέ τοι ὄλβια δοῖεν 24.402

    ;

    χαῖρέ μοι Il.23.19

    , cf. S.OC 1137; repeated, A.Eu. 996, 1014 (both lyr.), S.Aj.91, etc.;

    χαῖρ' ὡς μέγιστα, χαῖρε Id.Ph. 462

    ; in greeting one's native land, the sun, etc., A.Ag. 508,22, S.Ph. 1453 (anap.).
    b sts. implied in the use of χαίρω, κῆρυξ Ἀχαιῶν, χαῖρε .. Answ. χαίρω I accept the greeting, A.Ag. 538; νῦν πᾶσι χαίρω, νῦν με πᾶς ἀσπάζεται I hear the word χαῖρε from all, S.OT 596: so in inf., τὸ χαίρειν dub. l. in Pl.Chrm. 164e; χαίρειν δὲ τὸν κήρυκα προὐννέπω I bid him welcome, S.Tr. 227;

    προσειπών τινα χ. οὐκ ἀντιπροσερρήθη X.Mem.3.13.1

    ; but χαίρειν τἄλλ' ἐγώ σ' ἐφίεμαι I bid thee have thy pleasure, S.Aj. 112.
    c inf. alone at the beginning of letters, Κῦρος Κυαζάρῃ χαίρειν (sc. λέγει) X.Cyr.4.5.27, cf. Theoc.14.1; used by Alexander the Great to Phocion as a mark of respect, Duris 51J.
    2 at leavetaking, fare-thee-well, Od.5.205, 13.59, 15.151;

    χαῖρε πόλλ' ὦδελφέ Ar.Ra. 164

    ; pl.,

    χαίρετε πολλάκι Theoc.1.144

    ; freq. put into the mouth of the dying, S.Aj. 863, Tr. 921, Pl.Phd. 116d, etc.: hence in sepulchral inscriptions, IG7.203, etc.
    b hence, imper. χαιρέτω, χαιρόντων, have done with.., away with..,

    εἴτ' ἐγένετο ἄνθρωπος εἴτ' ἐστὶ δαίμων, χαιρέτω Hdt.4.96

    ;

    χαιρέτω βουλεύματα τὰ πρόσθεν E. Med. 1044

    ,

    χαιρόντων πόνοι Id.HF 575

    ; cf. Pl.Smp. 199a, Lg. 636d, 886d.
    c ἐᾶν χαίρειν τινά or τι dismiss from one's mind, put away, renounce, Hdt.6.23, 9.41, Ar.Pl. 1187, Pl.Phd. 63e, Prt. 348a, X.An.7.3.23, etc.;

    συχνὰ χ. ἐᾶν τινα Pl.Phlb. 59b

    ;

    ἐλευθερίαν μακρὰ χ. ἐᾶν Luc.Apol.3

    ;

    μακρὰ χ. εἰποῦσα Ael.VH12.1

    ;

    πόλλα μοι τὰν Πωλυανάκτιδα παῖδα χαίρην Sapph.86

    ;

    τὴν Κύπριν πόλλ' ἐγὼ χαίρειν λέγω E.Hipp. 113

    , cf. 1059, Pl.Tht. 188a;

    χ. κελεύων πολλὰ τοὺς Ἀχαρνέας Ar.Ach. 200

    ;

    εἰπεῖν χαίρειν τινά Ath.Mitt.56.131

    (Milet., Hellenistic), cf. Luc.Dem.Enc.50;

    χαίρειν προσαγορεύειν Ar.Pl. 322

    (metaph. in Pl.Lg. 771a);

    χαίρειν προσειπεῖν Eup.308

    : less freq. c. dat. pers. (never with ἐᾶν χ.)

    , πολλὰ χαίρειν ξυμφοραῖς καταξιῶ A.Ag. 572

    (nisi leg. ξυμφοράς)

    ; φράσαι.. χαίρειν Ἀθηναίοισι Ar.Nu. 609

    (troch.);

    πολλὰ εἰπόντα χ. τῷ ἀληθεῖ Pl.Phdr. 272e

    , cf. Phd. 64c, R. 406d, X.HG4.1.31 (codd., fort. ἀλλήλους), Jul.ad Them.255a.
    3 on other occasions, as in comforting, be of good cheer, Od.8.408; at meals, 4.60, 18.122; χαῖρε, γύναι, φιλότητι good luck be on our union, 11.248;

    εὐχωλῇς χαίρετε 13.358

    :

    χαῖρε ἀοιδῇ h.Hom.9.7

    .
    IV part.

    χαίρων

    glad, joyful,

    Il.1.446

    , etc.;

    χαίροντα φίλην ἐς πατρίδ' ἔπεμπον εἰς Ἰθάκην Od.19.461

    ;

    χαίροντι φέρειν.. χαίρων 17.83

    ; λυπούμενοι καὶ χαίροντες in sorrow and in joy, Arist.Rh. 1356a16: also [tense] pf. part.

    κεχαρηκώς Hdt.3.27

    ,42, etc.
    2 joined with another Verb, safe and sound, with impunity, χαίροντα ἀπαλλάσσειν ib.69, cf. 9.106, D.24.153; more freq. with a neg., οὐ χαίρων to one's cost,

    οὐ χαίροντες γέλωτα ἐμὲ θήσεσθε Hdt.3.29

    ;

    οὔ τι χαίρων.. ἐρεῖς S. OT 363

    , cf. Ant. 759, Ph. 1299, E.Med. 398, Ar.Ach. 563, Pl.Grg. 510d;

    οὐ γὰπ.. χαίρων τις.. τοὐμὸν ἀλγυνεῖ κέαρ Eup.90

    ;

    οὔτε χαίροντες ἂν ἀπαλλάζαιτε X.An.5.6.32

    ; also

    οὔτι χαιρήσων γε σύ Ar.V. 186

    ; cf. supr. 11.
    3 in the same sense as imper. (supr. 111), σὺ δέ μοι χαίρων ἀφίκοιο fare-thee-well, and may'st thou arrive, Od.15.128, cf. Theoc.2.163; χαίροισ' ἔρχεο go thy way rejoicing, Sapph.Supp.23.7; ἀλλ' ἑρπέτω χαίρουσα let her go with a benison, S.Tr. 819; χαίρων ἴθι fare-thee-well, E.Alc. 813, Ph. 921;

    χαίρουσα.. στεῖχε Id.Hipp. 1440

    .
    V Astrol., of a planet, occupy the position appropriate to another of its own αἵρεσις, Serapio in Cat.Cod.Astr.8(4).230, Ptol.Tetr.51, Vett.Val. 63.6, Man.2.348. (Cf. Skt. háryati 'take pleasure in', Umbr. heriest 'will wish', Lat. horior.)

    Greek-English dictionary (Αγγλικά Ελληνικά-λεξικό) > χαίρω

  • 4 TAKA

    * * *
    I)
    (tek; tók, tókum; tekinn), v.
    1) to take, catch, seize (tóku þeir laxinn ok otrinn ok báru með sér);
    G. tók inni vinstri hendi spjótit á lopti, G. caught the spear with his left hand;
    man hón taka fé okkart allt með ráni, she will take all our goods by force;
    taka e-n höndum, to seize one, take captive;
    tökum vápn vár, let us take to our weapons;
    2) fig., taka trú, to take the faith, become a Christian;
    taka skírn, to be baptized;
    taka hvíld, to take a rest;
    taka flótta, to take to flight;
    taka rœðu, umrœðu, to begin a parley;
    taka ráð, to take a counsel (= taka til ráðs);
    taka e-n orðum, to address one;
    taka sættir or sættum, to accept terms;
    taka þenna kost, to take this choice;
    taka stefnu, to fix a meeting;
    taka boði, to accept an offer;
    taka sótt, to be taken ill;
    taka úgleði, to get out of spirits;
    taka konung, to take, elect a king;
    taka konu, to take a wife;
    taka úkunna stigu, to take to unknown ways;
    taka e-n or e-m vel, to receive one well;
    taka e-t þvert, to take a thing crossly, deny flatly;
    taka upp höndum, to raise the hands;
    3) to reach, stretch forth, touch;
    fremri hyrnan tók viðbeinit, the upper horn caught the collar bone;
    því at ek tek eigi heim í kveld, for I shall not reach home to-night;
    hárit tók ofan á belti, the hair came down to her waist;
    4) to reach and take harbour (þeir tóku land á Melrakka-sléttu);
    5) to take, hold, of a vessel (ketill, er tók tvær tunnur);
    6) to be equivalent to, be worth (hringrinn tók tólf hundruð mórend);
    7) with infin., to begin (hann tók at yrkja, þegar er hann var ungr);
    nú taka öll húsin at lóga, now the whole house began to blaze;
    impers., þá tók at lægja veðrit, then the wind began to fall;
    8) to touch, regard, concern (þat allt, sem leikmenn tekr);
    9) to catch (up), come up with (hann var allra manna fóthvatastr, svá at engi hestr tók hann á rás);
    10) to start, rush (Eirikr tók út or stofunni, en konungr bað menn hlaupa eptir honum);
    taka á rás, taka frá, to take to running, run away (svá illt sem nú er frá at taka, þá mun þó síðarr verra);
    11) impers. it is taken;
    þá tók af veðrit (acc.) then the storm abated;
    kom á fótinn, svá at af tók, the stroke came on his leg, so that it was cut off;
    sýnina tekr frá e-m, one becomes blind;
    tók út skip Þangbrands, Th.’s ship drifted out;
    um várit er sumarhita tók, when the summer heat set in;
    12) with preps, and advs., taka e-n af lífi, lífdögum, taka e-n af, to take one’s life, put to death;
    taka e-n af nafni ok veldi, to deprive one of his title and power;
    taka e-t af e-m, to take a thing from one, deprive one of (er vér tókum seglit af honum, þá grét hann);
    taka af sér ópit, to cease weeping;
    taka e-t af e-m, to get frotn one (tekr hann af öllu fólki mikil lof);
    taka mikinn (mikil), lítinn (lítil) af e-u, to make (say) much, little of;
    hón tók lítil af öllu, she said little about it, took it coldly;
    øngan tek ek af um liðveizlu við þik, I will not pledge myself as to helping thee;
    taka e-t af, to choose, take;
    G. bauð þér góð boð, en þú vildir engi af taka, G. made thee good offers, but thou wouldst take none of them;
    fara sem fœtr mega af taka, at the top of one’s speed;
    hann sigldi suðr sem af tók, as fast as possible;
    to abolish, do away with (lagði á þat allan hug al taka af heiðni ok fornar venjur);
    taka e-t aptr, to take back, render void (taka aptr þat, er ek gef); to recall (taka aptr orð, heil sín);
    taka á e-u, to touch (hón tók á augum hans);
    taka vel, auðvelliga, lítt, illa á e-u, to take (a thing) well, in good part, ill, in ill part (fluttu þeir þetta fyrir jarli, en hann tók vel á);
    taka e-t á sik, to take upon oneself (kvaðst heldr vilja taka þat á sik at gefa honum annát augat);
    tóku þeir á sik svefn mikinn, they fell fast asleep;
    taka arf eptir e-n, to inherit one;
    taka e-t eptir, to get in return;
    með því at þú gerir svá, sem ek býð þér, skaltu nökkut eptir taka, thou shalt have some reward;
    taka e-t frá e-m, to take a thing away from one (þeir tóku spjótin frá þeim ok báru út á ána);
    taka e-n frá e-u, to deprive one of (taka e-n frá landi, ríki);
    taka e-t fyrir e-t, to take in return for (hann keypti sveinana ok tók fyrir þá vesl gott ok slagning); to take for, look upon as (lökum vér þat allt fyrir satt; því tek ek þat fyrir gaman);
    taka fyrir e-t, to refuse (tók E. eigi fyrir útanferð at sumri);
    taka hendi í e-t, to thrust one’s hand into;
    taka í hönd e-m, to shake hands with one;
    taka í móti, to offer resistance (þeir brendu víða bygðina, en bœndr tóku ekki í móti);
    taka niðr, to pull down, demolish (taka niðr til grundvallar allt þat verk); to graze a little, = taka til jarðar (þeir láta nú taka niðr hesta sína);
    taka ofan, to take down (Högni tekr ofan atgeirinn); to pull down (hann hafði látil taka ofan skála sinn);
    taka í sundr, to cut asunder;
    impers., slœmdi sverðinu til hans, svá at í sundr tók manninn, so that the man was cleft asunder;
    taka til e-s, to take to (tóku þá margir til at níða hann);
    taka til máls (orðs, orða), to begin to speak;
    nú er þar til máls at taka, at, now we must take up the story at this point, that;
    taka til varnar, to begin the defence;
    taka til e-s, to have recourse to, resort to (taka e-t til ráðs, bragðs); to concern (þetta mál, er til konungs tók);
    láta e-t til sín taka, to let it concern oneself, meddle with (Gísli lét fátt til sín taka);
    taka e-n til e-s, to choose, elect (Ólafr var til konungs tekinn um allt land);
    absol., taka til, to begin (hann hélt allt austr um Svínasund, þá tók til vald Svíakonungs);
    taka e-t til, to take to, do;
    ef hann tekr nökkut illt til, if he takes to any ill;
    taka um e-t, to take hold of, grasp (nú skaltu taka um fót honum);
    taka e-t undan, to take away;
    impers., undan kúnni tók nyt alla, the cow ceased to give milk;
    taka undan, to run away, escape (B. tók undan með rás);
    hann tók undir kverkina ok kyssti hana, he took her by the chin and kissed her;
    to undertake, take upon oneself;
    H. kvaðst ekki taka mundu undir vandræði þeira, H. said he would have nothing to do with their troubles;
    taka undir e-t með e-m, to back, help one in a thing (vil ek, at þér takit undir þetta mál með mér);
    þau tóku undir þetta léttiliga, they seconded it readily;
    hann tók seinliga undir, he was slow to answer;
    taka undir, to echo, resound (fjöllin tóku undir);
    taka e-t undir sik, to take on hand (Gizurr tók undir sik málit); to lay hold of (hann tekr undir sik eignir þær, er K. átti í Noregi);
    taka e-t upp, to pick up (S. tók upp hanzka sinn);
    taka upp fé fyrir e-m, to seize on, confiscate;
    taka upp borð, to set up the tables before a meal, but also to remove them after a meal;
    taka upp bygð sína, to remove one’s abode;
    hón tekr mart þat upp, er fjarri er mínum vilja, she takes much in hand that is far from my will;
    drykk ok vistir, svá sem skipit tók upp, as the ship could take;
    taka upp ný goðorð, to establish new priesthoods;
    taka upp verknað, to take up work;
    taka upp stœrð, to take to pride;
    taka upp sök, to take up a case;
    taka upp draum, to interpret a dream;
    taka e-t upp, to choose (seg nú skjótt, hvern kost þú vill upp taka);
    absol., taka upp, to extend, rise (rekkjustokkr tekr upp á millum rúma okkarra);
    taka út, to run out (E. tók út ór stofunni);
    taka við e-u, to receive (A. hafði tekit við föðurarf sínum);
    taka vel við e-m, to receive one well, give one a hearty welcome;
    taka við trú, to take the faith;
    þeir tóku vel við, they made a bold resistance;
    tók við hvárr af öðrum, one took up where the other left off;
    taka yfir e-t, to extend over (hann skal eignast af Englandi þat, sem uxahúð tekr yfir);
    impers. to come to an end, succeed (kveðst nú vænta, at nú mundi yfir taka);
    þeir munu allt til vinna at yfir taki við oss, to get the better of us;
    13) refl., takast;
    f.
    1) taking, capture, of a fortress, prisoner;
    2) taking, seizing, of property;
    * * *
    pres. tek, tekr; tökum, takit, taka; pret. tók, tókt (tókst), tók, pl. tóku; subj. tæki (tœki); imperat. tak, taktú; part. tekinn: with neg. suff. tek’k-at ek, I take not, Kristni S. (in a verse); tak-a-ttu, take thou not, Fas. i. (in a verse); tekr-at, Grág. (Kb.) i. 9: [Ulf. têkan, pret. taitok = απτεσθαι; Swed. take; Dan. tage, sounded , ‘du tar det ikke, vil du ta det;’ Engl. take is a word borrowed from the Dan., which gradually displaced the Old Engl. niman.]
    A. To take hold of, seize, grasp; taka sér alvæpni, Eg. 236; tóku menn sér þar byrðar ok báru út, Egill tók undir hönd sér mjöð-drekku, 237; nú taki hest minn, ok skal ek ríða eptir honum, 699; tóku þeir skíð sín ok stigu á, 545; hann tók inni vinstri hendi spjótið ok skaut, Nj. 42; lauk upp kistu ok tók upp góð kvennmanna-klæði, Ld. 30; hann tekr nú bogann, … tekr nú kaðal einn, Fas. ii. 543; taka upp net, K. Þ. K. 90; hross skal maðr taka ok teyma ok hepta, þótt heilagt sé, id.
    2. to seize; þeir tóku þar herfang mikit, Nj. 43; tóku skipit ok allt þat er á var, Fms. vii. 249; þeir tóku þar skútu, viii. 438; tóku skip hans, landtjald, klæði, ix. 275; taka fé okkat allt með ráni, Nj. 5; engi maðr skal fyrir öðrum taka, Gþl. 473; hann leiddi þik til arfs … munu taka óvinir þínir ef þú kemr eigi til, Nj. 4; þeir tóku bæinn, seized, Sturl. ii. 149; kona hafði tekit ( stolen) … ok vildi hann refsa henni, Fms. vii. 330.
    3. to catch; Skotar munu hafa tekit njósnir allar, Nj. 126; standi menn upp ok taki hann, 130; hann skyldi taka hundinn, 114; þeir tóku á sundi mann einn, Fms. vii. 225; gröf, at taka í dýr, Flóv. 33; taka höndum, to lay hold of, take captive, Nj. 114, 275; in a good sense, Fms. x. 314.
    4. taka e-n af lífi, to take one from life, Fms. x. 3, Eg. 70; taka e-n af lífdögum, id., Fms. vii. 204: ellipt., taka af (af-taka), to take one off, put to death, Js. 23; taka e-n af nafni ok veldi, to deprive of …, Eg. 268; tóku þeir af eignum jarla konungs, Fms. i. 6: taka af e-m, to take a thing from one, x. 421, Nj. 103, 131, Eg. 120, Ld. 288; taka frá e-m, to take from, off, Nj. 253, K. Þ. K. 48; taka ofan, to take down, pull down, Nj. 119, 168; taka ór, to set apart, 232; taka undir sik, to take under oneself, subject, Fms. x. 24: to take charge of, Nj. 110, Eg. 725: taka upp, to take up, pick up, assume, 23.
    5. to take, grasp; taka í hönd e-m, to shake hands, Nj. 129; taka á lopti, to interrupt, Fms. x. 314; taka í ketil, of the ordeal, Grág. i. 381, Gkv. 3. 7; taka í jörð, to graze, of an animal, Bs. i. 338; jó lætr til jarðar taka, Skm. 15; skulu þér láta taka niðr hesta yðra, to graze a little, Band. 14 new Ed.; tók einn þeirra niðr í sinn klæðsekk, Stj.
    II. metaph., taka upphaf, to begin, Hom. 49; taka vöxt ok þroska, to increase, Rb. 392; taka konungdóm, Eg. 646; taka ráð, 49; taka skírn, 770; taka trú, to take the faith, become a Christian, Nj. 273; taka hvíld, to take rest, 43, 115; taka á sik svefn, 252; taka ræðu, to begin a parley, Eg. 578; taka umræðu, id., Nj. 146; þau taka þá tal, Ld. 72, Fms. ii. 254; taka nærri sér, see nær l. 2; taka á sik göngu, Fbr. 101 new Ed.; taka á sik svefn, Nj.; taka eld, to light a fire, 199; taka e-n orðum, to address; taka í sætt, to receive into reconciliation, Eg. 168; taka sættir, to accept terms, id. (also taka sættum, id.); taka þenna kost, 280; taka samheldi, Fms. ix. 344; ok tóku þat fastliga, at friðr skyldi standa, declared firmly that, x. 40, v. l.; taka stefnu, to fix a meeting, xi. 400; tóku þeir stefnu í milli sín, 402; nú er svá tekið um allt landit, at …, fixed by law that …, Gþl. 275; þeir tóku fastmælum sín í milli, at …, Bret. 82; taki í lög, to take into fellowship, Fms. xi. 96; lög-taka, cp. lófa-tak, vápna-tak; Gunnarr bauð þér góð boð enn þú vildir engi af taka, thou wouldst accept none of them, Nj. 77; tók hann þann kost af, at leggja allt á konungs vald, Fms. iv. 224; ok þat tóku þeir af, ix. 367; Ólafr kvaðsk þat mundu af taka, Ld. 72; taka e-t til ráðs, or taka ráðs, bragðs, to resort to, Nj. 75, 124, 199: also, taka e-t til, to resort to, 26, Fms. xi, 253, passim (til-tæki); taka mót, to receive, Edda 15; taka e-t við, to receive in return, Fms. ii. 269; taka bætr fyrir e-t, xi. 253; með því þú görir sem ek býð þér, skaltú nökkuð eptir taka, take some reward for it, Ld. 44; þat er bæði at vér róum hart, enda mun nú mikit eptir taka, a great reward, Finnb. 232 (eptir-tekja); taka fæðu, to take food; taka corpus Domini, Mar.; taka samsæti, Fms. ii. 261; taka arf, Eg. 34; taka erfð, Gþl. 241; taka fé eptir föður sinn, Fms. xi. 47; taka laun, Nj. 68; taka veizlu, to take, receive a veizla (q. v.), Fms. xi. 239; konungr … hann tekr ( receives) af mörgum, skal hann því mikit gefa, 217; taka mikit lof, x. 367; taka helgun af Guði, Rb. 392; taka heilsu, to recover, Stj. 624; ek skal taka hæði-yrði af þér, Nj. 27; taka af honum rán ok manntjón, Ld. 64; taka úskil af íllum mönnum, Greg. 44; taka píslir ok dauða, 656 B. 30; drap hann þar menn nökkura, þótti mönnum hart at taka þat af útlendum manni, Bs. i. 19; þeir tóku mikinn andróða, Fms. viii. 438; taka andviðri, Eg. 87; þeir tóku norðan-veðr hörð, were overtaken by, Nj. 124; taka sótt, to be taken sick or ill (North E. to take ill), 29, Fms. xi. 97, Eg. 767; taka þyngd. id., Ísl. ii. 274; taka fótar-mein, Nj. 219; taka úgleði, to get out of spirits, Eg. 322; hann tók þá fáleika ok úgleði, Fms. vii. 103; hann tók langt kaf, 202; taka arftaki, to adopt, Grág. i. 232; taka konung, to take, elect a king, Fms. ix. 256; taka konu, to take a wife, x. 397; hann kvángaðisk ok tók bróður-dóttur þess manns er Finnr hét, 406; tók Magnús konungr Margrétu, 413; taka konu brott nauðga, to carry off a woman, Grág. i. 353; tók hann þá til háseta, he hired them, Eg. 404; taka far or fari, Landn. 307, Grág. ii. 406 (far, ii. 3); taka úkunna stigu, to take to unknown ways, Fms. viii. 30; taka ferð, to start, Stj.; taka til konungs, or the like, Eg. 367, 400, Fms. vii. 252; taka til siðar, Sks. 313; taka e-n vel, to receive well; ok taki ér, herra, vel þá Hjalta ok Gizur, Bs. i. 19; tók Skota-konungr hann vel, Fms. xi. 419; taka e-t þvert, to take a thing crossly, deny flatly, Nj. 26; taka fyrir e-t, to stop, interrupt, refuse, Fms. x. 251.
    III. to reach, stretch forth, touch; hann beit skarð, allt þat er tennr tóku, Eg. 605; eigi djúpara enn þeim tók undir hendr, Ld. 78; skurðrinn tók á framan-verðan bakkann, Krók.; hyrnan tók andlitið, Nj. 253; rödd tekr eyru, Skálda 175; döggskórinn tók niðr akrinn upp-standanda, Fas. i. 173; hafði flóð tekit þær, swept them away, Fms. xi. 393; spjót langskept svá at vel taki skipa meðal, Sks. 385; nef hans tók austr til landsenda … véli-fjarðar tóku norðr í Finnabú, Fms. viii. 10; tekr mörkin náliga allt it efra suðr, Eg. 58; þvíat ekki tek ek heim í kveld, Nj. 275; mun ek taka þangat í dag? Hbl.; bóndans bót tekr fyrir ( encompasses) konu, hans ok börn ok hjón, N. G. L. i. 341; taka niðri, to take the ground, of a ship or thing floating, Fas. iii. 257; svá at upp tekr um klaufir, Boll. 336; at eigi tæki hann (acc.) regnit, Stj. 594; skulu vér varask, at eigi taki oss þau dæmi, Hom. 70; svá mikit er uxa-húð tekr yfir, Fas. i. 288; nær því er þú sér at taka mun en ekki ór hófi, Sks. 21; hundr bundinn svá at taki eigi til manna, Grág. ii. 119; taka höndum upp, to lift up hands, Bs. i. 735, Edda 22; ek sé fram undir brekkuna, at upp taka spjóts-oddar fimtán, Finnb. 286; þetta smíði (Babel) tók upp ór veðrum, Edda 146 (pref.); hárit tók ofan á belti, Nj. 2; stöpul er til himins tæki, 645. 71; hér til tekr en fyrsta bók, reaches here, 655 vii. 4; taka mátti hendi til fals, Eg. 285; þeir tóku fram árum, took the oars, Fms. vii. 288; smeygði á sik ok tók út höndunum, 202; þeir tóku undun, to escape, viii. 438: to reach, land, take harbour, gaf honum vel byri ok tóku Borgarfjörð, Nj. 10; tóku þeir Friðar-ey, 268; þeir tóku land á Melrakka-sléttu, Ísl. ii. 246; byrjaði vel ok tóku Noreg, Ld. 72, 310; tóku þar land sem heitir Vatnsfjörðr, Landn. 30: ellipt., hann tók þar sem nú heitir Herjólfs-höfn, id.; þeir tóku fyrir sunnan land, 175.
    2. to take, hold, of a vessel; ketill or tók tvær tunnur, Fb. i. 524; lands þess er tæki ( of the value of) fjóra tigi hundraða, Sturl. i. 98, v. l.; hringrinn tók tólf hundruð mórend, Nj. 225: so in the phrase, það tekr því ekki, it is not worth the while; þann enn eina grip er hann átti svá at fé tæki, the sole object of value he had, Bs. i. 636.
    3. spec. usages; fara sem fætr mega af taka, Finnb. 288; konur æpa sem þær megu mest af taka, Al. 47, (aftak, aftaka-veðr, q. v.), Karl. 109, 196; fóru hvárir-tveggju sem af tók, went as fast as possible, Fms, iv. 304; hann sigldi suðr sem af tók, Eg. 93: in the phrase, taka mikinn, lítinn … af e-u, to make much, little of, take it to heart or lightly; mikit tekr þú af þessu, thou takest it much to heart, Lv. 10; öngan tek ek af um liðveizlu við þik, I will not pledge myself as to helping thee, Ld. 105; eigi töku vér mikit af at tortryggva þá bók, þótt mart sé undarligt í sagt, we will not strongly question the truth of the book, although many wonders are told therein, Sks. 78; Óspakr kvað hana mikit af taka, said he used very strong language, Ld. 216; mikinn tekr þú af, segir konungr, thou settest much by it, said the king, Fms. vi. 206: munda ek sýnu minna hafa af tekit ef ek væra údrukkinn, I would have kept a better tongue, xi. 112; Þórvarðr tók eigi af fyrir útanferð sína, did not quite refuse the going abroad, Sturl. iii. 244; hann kvaðsk eigi taka mega af því hvat mælt væri, he did not much mind what folks said, Nj. 210; hón tók lítið af öllu, said little about it, took it coolly, Eg. 322; tók hann minna af enn áðr við Íslendinga, he spoke not so strongly of them as he used to do, Glúm. 328; ok er sendi-menn kómu tók hann lítið af, Fms. x. 101; Flosi svaraði öllu vel, en tók þó lítið af, F. gave a civil but reserved answer, Nj. 180.
    IV. with prepp.; taka af hesti, to take (the saddle) off a horse, Nj. 4, 179; taka af sér ópit, to cease weeping, Ölk. 35; taka skriðinn af skipinu, Fms. ii. 305; taka e-t af, to abolish, vii. 1, x. 152, Ísl. ii. 258:—taka á e-u, to touch (á-tak), Nj. 118; þegar sem nær þeim er komit ok á þeim tekit, Stj. 76; sá er tekr fyrst á funa, Gm.; þat er ok, áðr þeir taki á dómum sinum ( ere they deliver sentence), at þeir skolu eið vinna áðr, Grág. i. 64; taka vel, auðvelliga, lítt, ekki vel, ílla … á e-u, to take a thing so and so, take it well, in good part, ill, in ill part, etc., Ld. 50, 248, Fms. xi. 124, Nj. 206, 265; Gunnarr talaði fátt um ok tók á öngu úlíkliga, 40; tak glaðan á ( cheerfully) við konunginn, Fms. xi. 112; þeir höfðu sagt hversu hann hafði á tekit þeim feðgum, Rd. 284; Leifr tekr á þessu eigi mjök, Fb. ii. 397; tók Börkr (á) því seinliga, Eb. 15 new Ed.:—taka eptir, to notice, observe, Sturl. i. 2 (eptir-tekt):—taka móti, to withstand, resist, Nj. 261, Fms. ix. 307, 513 (mót-tak):—taka með, to reserve, accept, iv. 340, xi. 427 (með-taka): taka við, hann tókþar ok við mörg önnur dæmi, bæði konunga æfi, he tacked to it many records, the lives of kings, etc., Ó. H. (pref.): this isolated phrase has led editors (but wrongly) to substitute hann ‘jók’ þar við:—taka aptr, to take back, render void, undo, Bs. i. 631, Nj. 191, Sks. 775; eigi má aptr taka unnit verk, a saying, Fms. ii. 11: to recall, unsay, mun ek þau orð eigi aptr taka, Ld. 42, Fms. ii. 253:—taka í, to pull off; taktu í hann, to pull his stocking off:—taka um, to take hold of, grasp, Eg. 410, Hkr. ii. 322:—taka upp, to pick up, assume; niðr at fella ok upp at taka, 625. 68, Eg. 23; taka upp borð, to put up the tables before a meal; tekr upp borð ok setr fyrir þá Butralda, Fbr. 37; vóru borð upp tekin um alla stofuna ok sett á vist, Eg. 551: but also to remove them after a meal (= taka borð ofan), 408, Hkr. ii. 192, Fms. i. 41, Orkn. 246 (see borð II); taka upp vist, to put food on the table, Vm. 168; taka upp bygð sína, to remove one’s abode, passim; taka upp, of a body, to take up, disinter, Hkr. ii. 388; taka upp, to seize on, confiscate, Nj. 73, 207, Ld. 38, Eg. 73; þeir tóku upp ( laid waste) þorp þat er heitir Tuma-þorp, Fms. i. 151; var þá tekin upp bygð Hrolleifs, Fs. 34; hón tekr þat mart upp er fjarri er mínum vilja, Nj. 6l; at þú gefir ró reiði ok takir þat upp er minnst vandræði standi af, 175; taka upp verknað, to take up work, Ld. 34; taka upp stærð, to take to pride, Fms. x. 108; halda upp-teknu efni, i. 263; taka upp sök, mál, to take up a case, Nj. 31, 71, 231: to interpret, eigi kann ek öðruvís at ráða þenna draum … glíkliga er upp tekit, Sturl. iii. 216; ok skal svá upp taka ‘síks glóð,’ þat er ‘gull,’ Edda 127; kvæði, ef þau eru rétt kveðin ok skynsamliga upp tekin, Hkr. (pref.); tók hann svá upp, at honum væri eigi úhætt, Fms. ix. 424; drykk ok vistir svá sem skipit tók upp, as the ship could take, iv. 92; er þat skip mikit, ok mun þat taka oss upp alla, Nj. 259; þat hjóna er meira lagði til félags skal meira upp taka, Gþl. 220; þótti þeim í hönd falla at taka upp land þetta hjá sér sjálfum, Ld. 210; skal sá sem at Kálfafelli býr taka upp vatn at sínum hlut, Vm. 168; taka upp giptu hjá Dana-konungi, Fms. xi. 426; taka upp goðorð, Nj. 151, 168, Grág. i. 24; taka upp þing. Ann. 1304 ( to restore); tókusk þá upp lög ok landsréttr, Fs. 27; taka upp vanda, Fms. vii. 280:—taka til, to take to; hefna svá at ekki fýsi annan slík firn til at taka, 655 xiii. A. 3; tóku margir þá til at níða hann, Bs. i; taka til ráða, ráðs, bragðs, Nj. 19, 75, 124; hann tók til ráða skjótt, 19; enn þó munu vér þat bragðs taka, 199; hvat skal nú til ráða taka, 124; ef hann tekr nökkut íllt til, 26; hverja úhæfu er hann tekr til, Fms. xi. 253; taka til máls, to take to talking, Nj. 16, 71; taka til orðs, or orða, 122, 230, 264; hann tók nú til at segja söguna, to take to telling a story; taka til varnar, to begin the defence, Grág. i. 60, Nj. 271; nú er þar til at taka, at …, 74; er blót tóku til, Landn. 111; þá tók til ríki Svía-konungs, Fms. iv. 118; um Slésvík þar sem Dana-ríki tók til, xi. 417: to concern, þat mun taka til yðar, Hom. 150; þetta mál er til konungs tók, Fms. xi. 105; láta til sín taka, to let it concern oneself, meddle with, Band. 23 new Ed.; Gísl lét fátt til sín taka, Fms. vii. 30; vil ek nú biðja þik at þú létir ekki til þín taka um tal várt, Nj. 184: to have recourse to, þú tekr eigi til þeirra liðsinnis ef ekki þarf, Fms. vii. 17, Grág. i. 41; taka til segls, Eg. 573, Fms. ix. 22; taka til sunds, 24; taka til e-s, to note, mark, with dislike:—taka undir, to take under a thing; hann tók undir kverkina, took her by the chin, Nj. 2; þá tók Egill undir höfða-hlut Skalla-grími, Eg. 398: to undertake, þat mál er þeir skyldi sjálfir undir taka, Hkr. i. 266; þá skal hann taka undir þá sömu þjónostu, Ó. H. 120: to back, second, hann kvaðsk ekki mundu taka undir vandræði þeirra, Nj. 182; undir þann kviðling tók Rúnolfr goði, ok sótti Hjalta um goðgá, Bs. i. 17: ek mun taka undir með þér ok styðja málit, Fms. xi. 53; hann tók ekki undir þat ráð, Fb. ii. 511; þau tóku undir þetta léttliga, seconded it readily, Ld. 150; hann tók seinliga undir, Nj. 217; hann hafði heyrt tal þeirra ok tók undir þegar, ok kvað ekki saka, Ld. 192: göra tilraun hversu þér tækit undir þetta, Fb. i. 129: to echo, blésu herblástr svá at fjöllin tóku undir, Fas. i. 505; taka undir söng, to accompany singing:—taka við, to receive; nú tóktú svá við sverði þessu, Fms. i. 15; siðan hljópu menn hans, enn hann túk við þeim, 105; jörð tekr við öldri, Hm.; til þess er akkerit tók við, grappled, took hold, Dan. holde igen, Fms. x. 135. v. l.; þar til er sjár tók við honum, Edda 153 (pref.); taka við ríki, Eg. 241, Fms. i. 7; taka við trú, Nj. 158, 159; taka við handsölum á e-u, 257; ef maðr görr við at taka við dæmdum úmaga, Grág. i. 258; taka vel við e-m, to receive well, Nj. 5; ekki torleiði tekr við yðr, no obstacle stops you, Al. 120; þeir tóku við vel ok vörðusk, made a bold resistance, Fms. i. 104; eggjuðu sumir at við skyldi taka, vii. 283; at þeir skyldi verja landit, en þeir vildu eigi við taka, xi. 386; ganga fram á mel nökkurn, ok segir Hrútr at þeir mundu þar við taka, Ld. 62; þar stóð steinn einn mikill, þar bað Kjartan þá við taka, 220; seg þú æfi-sögu þína, Ásmundr, en þá skal Egill við taka, tell thy life’s tale, Asmund, and then shall Egil take his turn, Fas. iii. 374; tók við hvárr af öðrum, one took up where the other left off:—taka yfir, hann vildi eigi til ráða nema hann ætlaði at yfir tæki, Fms. iv. 174; þeir munu allt til vinna, at yfir taki með oss, Nj. 198; at eyrendi þeirra skyldi eigi lyktuð né yfir tekin, Fms. iv. 224.
    V. to take to, begin:
    1. with infin., tóku menn at binda sár sín, Eg. 93; hann tók at yrkja þegar er hann var ungr, 685; hans afli tók at vaxa, Fms. viii. 47; á þeim veg er ek tæka ganga, Sks. 3; taka at birtask, 568; tekr at dimma, birta … rigna, it gets dim, takes to darken … rain; allt þat er hann tekr at henda, Nj. 5; þá tók at lægja veðrit, 124; tók þá at morna, 131; tók þá at nátta, Fms. ix. 54; kvölda tekr = Lat. vesperascit, Luke xxiv. 29.
    2. in other phrases, taka á rás, to take to running, to run, Nj. 253, Eg. 216, 220, Eb. 62 (hófu á rás, 67 new Ed.), Hrafn. 7: ellipt., tók bogmaðr ok hans menn á land upp undan, they took to the inland and escaped, Fms. ix. 275; tók hann þegar upp um brú, viii. 169; svá íllt sem nú er frá at taka (to escape, shun), þá mun þó síðarr verr, Fs. 55; taka flótta, to take to flight, Hm. 30; Eirekr tók út ór stofunni, took out of the room, ran out, Sturl. ii. 64; þeir tóku út eitt veðr allir, stood out to sea with the same wind, Fb. ii. 243.
    VI. with dat., to take to, receive (perh. ellipt. for taka við- e-u); jarl tók vel sendi-mönnum ok vináttu-málum konungs, Fms. i. 53; konungr tók honum vel ok blíðliga, vii. 197; tekit mundu vér hafa kveðju þinni þóttú hefðir oss fyrri fagnat, Ld. 34; Grímr tók því seinliga, Eg. 764; Sigurðr tók því máli vel, 38, Fms. x. 2; konungr tók þá vel orðum Þórólfs, Eg. 44; hann tók því þakksamliga, Fms. i. 21; taka vel þeirra eyrendum, x. 33; Barði tók þessu vel, Ld. 236; Hákon tók því seinliga, Fms. i. 74; eigi mun konungr taka því þótt slík lygi sé upp borin fyrir hann, Eg. 59; tók Brynjólfr þá sættum fyrir Björn, 168; Njáll átti hlut at, at þeir skyldi taka sættum, Nj. 120; taka handsölum á fé, 257; taka heimildum á e-u, Fms. x. 45; taka fari, Grág. ii. 399, Nj. 111, 258 (see far); taka bóli, to take a farm (on lease), Gþl. 328, 354; mun ek máli taka fyrir alla Íslenzka menn þá er á skipi eru, speak for them, Bs. i. 421.
    VII. impers. it is taken; hann brá upp hendinni ok tók hana af honum ok höfuðit af konunginum, Nj. 275; ok tók af nasarnar, Fms. x. 135, v. l.; þá tók af veðrit (acc.), the weather ‘took up’ (as is said in North of England), the storm abated. Fas. i. 157; svá at þar tæki af vega alla, all roads were stopped, Fms, iii. 122; af þeim tók málit ok görask úfærir, Fas. ii. 549; kom á höndina fyrir ofan úlflið svá at af tók, Nj. 84; kom á fótinn svá at af tók, 123; þá tók efa af mörgum manni, Fms. iii. 8; sýnina tekr frá e-m, to become blind, x. 339; undan kúnni tók nyt alla, Eb. 316; jafnskjótt tók ór verkinn allan, Fms. iv. 369; tók út skip Þangbrands ór Hitará, she drifted out, Bs. i. 15; í þat mund dags er út tók eykðina, when the time of ‘eykð’ was nearly passed, Fms. xi. 136; um várit er sumar-hita tók, when the summer heat set in, Fs. 67; réru svá skjótt at ekki tók (viz. þá) á vatni, Fms. vii. 344.
    2. as a naut. term, to clear, weather a point; veðr var litið ok tók þeim skamt frá landi, the weather was still, and they kept close in shore, Fms. vi. 190: hence the mod. naut. phrase, e-m tekr, to clear, weather; mér tók fyrir nesit, I cleared, weathered the ness; vindr þver, svo að þeim tekr ekki.
    3. þar er eigi of tekr torf eðr grjót, where neither is at hand, Grág. ii. 262; þau dæmi tekr til þessa máls, the proofs of this are, that when …, Hom. 127.
    B. Reflex., takask mikit á hendr, to take much in hand, Band. 3, Nj. 228, Fms. i. 159; tókumk ek þat á hendr, xi. 104; láta af takask, to let oneself be deprived of, Eg. 296; takask e-n á hendr.
    2. to be brought about, take effect, succeed; cp. þykkir mikit í hættu hversu þér teksk, Ld. 310; þat tóksk honum, he succeeded, Bárð. 167; tekst þá tveir vilja, it succeeds when two will, i. e. joint efforts prevail, a saying:—takask til, to happen; Ásgrími tóksk svá til (it so happened to A.), sem sjaldan var vant, at vörn var í máii hans, Nj. 92; ef svá vill til takask. Fas. i. 251; svá erviðliga sem þeim hafði til tekizk at herja á þá feðga, Fms. i. 184; mér hefir úgiptuliga tekizk, Ld. 252; þætti mér allmiklu máli skipta at þér tækisk stórmannliga, that thou wouldst behave generously, Hkr. ii. 32; hefir þetta svá tekizk sem ván var at, er hann var barn at aldri, 268.
    3. to take place, begin; tóksk orrosta, Nj. 8; teksk þar orrosta, 122; ráð takask, of a marriage; en ef þá takask eigi ráðin, if the wedding takes not place then, Grág. i. 311; lýkr svá at ráðin skyldi takask, 99; ráð þau skyldi takask at öðru sumri, Eg. 26, Fms. x. 40: to be realised, hvatamaðr at þessi ferð skyldi takask, Ld. 240; síðan er mægð hafdi tekizk með þeim, since they had intermarried, Eg. 37; takask með þeim góðar ástir, they came to love one another much, of newly-married people, passim; féráns dómr teksk, Grág. i. 95; takask nú af heimboðin, to cease, Ld. 208; ok er allt mál at ættvíg þessi takisk af, 258.
    II. recipr., takask orðum, to speak to one another, Fms. xi. 13; ok er þeir tókusk at orðum, spurði hann …, Eg. 375; bræðr-synir takask arf eptir, entreat one another, Gþl. 241; ef menn takask fyrir árar eða þiljur, take from one another, 424: takask á, to wrestle, Bárð. 168; takask fangbrögðum, Ld. 252, Ísl. ii. 446: takask í hendr, to shake hands, Grág. i. 384, Nj. 3, 65.
    III. part. tekinn; vóru þá tekin ( stopped) öll borgar-hlið ok vegar allir, at Norðmönnum kæmi engi njósn, Fms. vi. 411: Steinþórr var til þess tekinn, at …, S. was particularly named as …, Eb. 32, 150; hann var til þess tekinn, at honum var verra til hjóna en öðrum mönnum, Grett. 70 new Ed. (cp. mod. usage, taka til e-s, to wonder at): lá hann ok var mjök tekinn, very ill, Sturl. i. 89: Álfhildr var þungliga tekin, ok gékk henni nær dauða, Fms. iv. 274; hann var mjök tekinn ok þyngdr af líkþrá, ii. 229; þú ert Ílla at tekin fyrir vanheilsu sakir, vii. 244; ú-tekin jörð, an untaken, unclaimed estate, Sturl. iii. 57, Gþl. 313.
    2. at af teknum þeim, except, Fms. x. 232; at af teknum úvinum sínum, 266, (Latinism.)

    Íslensk-ensk orðabók > TAKA

  • 5 taka

    * * *
    I)
    (tek; tók, tókum; tekinn), v.
    1) to take, catch, seize (tóku þeir laxinn ok otrinn ok báru með sér);
    G. tók inni vinstri hendi spjótit á lopti, G. caught the spear with his left hand;
    man hón taka fé okkart allt með ráni, she will take all our goods by force;
    taka e-n höndum, to seize one, take captive;
    tökum vápn vár, let us take to our weapons;
    2) fig., taka trú, to take the faith, become a Christian;
    taka skírn, to be baptized;
    taka hvíld, to take a rest;
    taka flótta, to take to flight;
    taka rœðu, umrœðu, to begin a parley;
    taka ráð, to take a counsel (= taka til ráðs);
    taka e-n orðum, to address one;
    taka sættir or sættum, to accept terms;
    taka þenna kost, to take this choice;
    taka stefnu, to fix a meeting;
    taka boði, to accept an offer;
    taka sótt, to be taken ill;
    taka úgleði, to get out of spirits;
    taka konung, to take, elect a king;
    taka konu, to take a wife;
    taka úkunna stigu, to take to unknown ways;
    taka e-n or e-m vel, to receive one well;
    taka e-t þvert, to take a thing crossly, deny flatly;
    taka upp höndum, to raise the hands;
    3) to reach, stretch forth, touch;
    fremri hyrnan tók viðbeinit, the upper horn caught the collar bone;
    því at ek tek eigi heim í kveld, for I shall not reach home to-night;
    hárit tók ofan á belti, the hair came down to her waist;
    4) to reach and take harbour (þeir tóku land á Melrakka-sléttu);
    5) to take, hold, of a vessel (ketill, er tók tvær tunnur);
    6) to be equivalent to, be worth (hringrinn tók tólf hundruð mórend);
    7) with infin., to begin (hann tók at yrkja, þegar er hann var ungr);
    nú taka öll húsin at lóga, now the whole house began to blaze;
    impers., þá tók at lægja veðrit, then the wind began to fall;
    8) to touch, regard, concern (þat allt, sem leikmenn tekr);
    9) to catch (up), come up with (hann var allra manna fóthvatastr, svá at engi hestr tók hann á rás);
    10) to start, rush (Eirikr tók út or stofunni, en konungr bað menn hlaupa eptir honum);
    taka á rás, taka frá, to take to running, run away (svá illt sem nú er frá at taka, þá mun þó síðarr verra);
    11) impers. it is taken;
    þá tók af veðrit (acc.) then the storm abated;
    kom á fótinn, svá at af tók, the stroke came on his leg, so that it was cut off;
    sýnina tekr frá e-m, one becomes blind;
    tók út skip Þangbrands, Th.’s ship drifted out;
    um várit er sumarhita tók, when the summer heat set in;
    12) with preps, and advs., taka e-n af lífi, lífdögum, taka e-n af, to take one’s life, put to death;
    taka e-n af nafni ok veldi, to deprive one of his title and power;
    taka e-t af e-m, to take a thing from one, deprive one of (er vér tókum seglit af honum, þá grét hann);
    taka af sér ópit, to cease weeping;
    taka e-t af e-m, to get frotn one (tekr hann af öllu fólki mikil lof);
    taka mikinn (mikil), lítinn (lítil) af e-u, to make (say) much, little of;
    hón tók lítil af öllu, she said little about it, took it coldly;
    øngan tek ek af um liðveizlu við þik, I will not pledge myself as to helping thee;
    taka e-t af, to choose, take;
    G. bauð þér góð boð, en þú vildir engi af taka, G. made thee good offers, but thou wouldst take none of them;
    fara sem fœtr mega af taka, at the top of one’s speed;
    hann sigldi suðr sem af tók, as fast as possible;
    to abolish, do away with (lagði á þat allan hug al taka af heiðni ok fornar venjur);
    taka e-t aptr, to take back, render void (taka aptr þat, er ek gef); to recall (taka aptr orð, heil sín);
    taka á e-u, to touch (hón tók á augum hans);
    taka vel, auðvelliga, lítt, illa á e-u, to take (a thing) well, in good part, ill, in ill part (fluttu þeir þetta fyrir jarli, en hann tók vel á);
    taka e-t á sik, to take upon oneself (kvaðst heldr vilja taka þat á sik at gefa honum annát augat);
    tóku þeir á sik svefn mikinn, they fell fast asleep;
    taka arf eptir e-n, to inherit one;
    taka e-t eptir, to get in return;
    með því at þú gerir svá, sem ek býð þér, skaltu nökkut eptir taka, thou shalt have some reward;
    taka e-t frá e-m, to take a thing away from one (þeir tóku spjótin frá þeim ok báru út á ána);
    taka e-n frá e-u, to deprive one of (taka e-n frá landi, ríki);
    taka e-t fyrir e-t, to take in return for (hann keypti sveinana ok tók fyrir þá vesl gott ok slagning); to take for, look upon as (lökum vér þat allt fyrir satt; því tek ek þat fyrir gaman);
    taka fyrir e-t, to refuse (tók E. eigi fyrir útanferð at sumri);
    taka hendi í e-t, to thrust one’s hand into;
    taka í hönd e-m, to shake hands with one;
    taka í móti, to offer resistance (þeir brendu víða bygðina, en bœndr tóku ekki í móti);
    taka niðr, to pull down, demolish (taka niðr til grundvallar allt þat verk); to graze a little, = taka til jarðar (þeir láta nú taka niðr hesta sína);
    taka ofan, to take down (Högni tekr ofan atgeirinn); to pull down (hann hafði látil taka ofan skála sinn);
    taka í sundr, to cut asunder;
    impers., slœmdi sverðinu til hans, svá at í sundr tók manninn, so that the man was cleft asunder;
    taka til e-s, to take to (tóku þá margir til at níða hann);
    taka til máls (orðs, orða), to begin to speak;
    nú er þar til máls at taka, at, now we must take up the story at this point, that;
    taka til varnar, to begin the defence;
    taka til e-s, to have recourse to, resort to (taka e-t til ráðs, bragðs); to concern (þetta mál, er til konungs tók);
    láta e-t til sín taka, to let it concern oneself, meddle with (Gísli lét fátt til sín taka);
    taka e-n til e-s, to choose, elect (Ólafr var til konungs tekinn um allt land);
    absol., taka til, to begin (hann hélt allt austr um Svínasund, þá tók til vald Svíakonungs);
    taka e-t til, to take to, do;
    ef hann tekr nökkut illt til, if he takes to any ill;
    taka um e-t, to take hold of, grasp (nú skaltu taka um fót honum);
    taka e-t undan, to take away;
    impers., undan kúnni tók nyt alla, the cow ceased to give milk;
    taka undan, to run away, escape (B. tók undan með rás);
    hann tók undir kverkina ok kyssti hana, he took her by the chin and kissed her;
    to undertake, take upon oneself;
    H. kvaðst ekki taka mundu undir vandræði þeira, H. said he would have nothing to do with their troubles;
    taka undir e-t með e-m, to back, help one in a thing (vil ek, at þér takit undir þetta mál með mér);
    þau tóku undir þetta léttiliga, they seconded it readily;
    hann tók seinliga undir, he was slow to answer;
    taka undir, to echo, resound (fjöllin tóku undir);
    taka e-t undir sik, to take on hand (Gizurr tók undir sik málit); to lay hold of (hann tekr undir sik eignir þær, er K. átti í Noregi);
    taka e-t upp, to pick up (S. tók upp hanzka sinn);
    taka upp fé fyrir e-m, to seize on, confiscate;
    taka upp borð, to set up the tables before a meal, but also to remove them after a meal;
    taka upp bygð sína, to remove one’s abode;
    hón tekr mart þat upp, er fjarri er mínum vilja, she takes much in hand that is far from my will;
    drykk ok vistir, svá sem skipit tók upp, as the ship could take;
    taka upp ný goðorð, to establish new priesthoods;
    taka upp verknað, to take up work;
    taka upp stœrð, to take to pride;
    taka upp sök, to take up a case;
    taka upp draum, to interpret a dream;
    taka e-t upp, to choose (seg nú skjótt, hvern kost þú vill upp taka);
    absol., taka upp, to extend, rise (rekkjustokkr tekr upp á millum rúma okkarra);
    taka út, to run out (E. tók út ór stofunni);
    taka við e-u, to receive (A. hafði tekit við föðurarf sínum);
    taka vel við e-m, to receive one well, give one a hearty welcome;
    taka við trú, to take the faith;
    þeir tóku vel við, they made a bold resistance;
    tók við hvárr af öðrum, one took up where the other left off;
    taka yfir e-t, to extend over (hann skal eignast af Englandi þat, sem uxahúð tekr yfir);
    impers. to come to an end, succeed (kveðst nú vænta, at nú mundi yfir taka);
    þeir munu allt til vinna at yfir taki við oss, to get the better of us;
    13) refl., takast;
    f.
    1) taking, capture, of a fortress, prisoner;
    2) taking, seizing, of property;
    * * *
    u, f. a taking, capture, Fms. x. 417 (of a fortress); of a prisoner, Ann. 1254: a taking, seizing, unlawful or violent, of property, Grág. ii. 188, 301; gjalda fyrir hval-tökuna, Bs. i. 657; fjár-taka (see fé), upptaka.
    II. revenue = tekja; með öllum tökum ok skyldum, Fms. vi. 431.
    III. tenure of land; eiga töku á jöfð, N. G. L. i. 240.
    IV. bail, security; hlaupask undan töku ok sókn, N. G. L. i. 258; see við-taka, á-taka, töku-vætti.

    Íslensk-ensk orðabók > taka

  • 6 powie|dzieć

    pf (powiem, powiedział, powiedzieli) vt 1. (wyrazić słowami) powiedzieć coś to say sth
    - powiedzieć, że… to say (that)…
    - powiedzieć komuś coś to tell sb sth
    - powiedzieć komuś o czymś to tell sb about sth
    - powiedzieć prawdę to tell the truth
    - powiedzieć głupstwo a. coś głupiego to say something stupid
    - powiedzieć komuś, żeby coś zrobił/czegoś nie robił to tell sb to do sth/not to do sth
    - powiedział, żebyśmy się nie martwili he told us not to worry
    - powiedział, że tam był/że przyjdzie he said he’d been there/would come
    - powiedział mi/nam/ojcu, że nie ma pieniędzy he told me/us/his father he had no money
    - nikomu nie powiedział o swojej chorobie he didn’t tell anybody that he was ill
    - powiedzieć sobie, że… to tell oneself that…
    - powiedział sobie, że to zrobi he told himself he must do it
    - powiedziano nam, że… we were told that…
    - powiedz mi, o co chodzi tell me what it’s all about
    - „dobrze” – powiedział he said OK
    - chciałbym powiedzieć o pewnej ważnej sprawie I’d like to mention an important issue
    - jak już wcześniej powiedziałem… as I said before…
    - wszystko mi jedno, co ludzie powiedzą I don’t care what people say
    - było powiedziane, żeby tak nie robić you/we/they were told not to do that
    - rób tak, jak było powiedziane do as you were told
    - kto tak powiedział? pot. says who? pot.
    - powiedzmy let’s say
    - przyjdę, powiedzmy, w czwartek I’ll come, let’s say, on Thursday
    - powiedzmy, że… let’s say that…
    - powiedzmy, że się uda, co potem? let’s say it works, what next?
    - że tak powiem so to speak a. say
    - byłem tym, że tak powiem, poirytowany I was, so to speak, annoyed
    - powiedzmy sobie szczerze, nie stać nas na to let’s face it, we can’t afford this
    - trzeba to sobie jasno a. otwarcie powiedzieć, że… we have to admit, that…
    - wstyd powiedzieć, ale nie pamiętam to my shame I’ve forgotten
    - łatwo powiedzieć! it’s easier said than done
    - trudno powiedzieć, czy/kiedy/jak… it’s hard to say if/when/how…
    - powiedzieć swoje to say one’s piece
    - powiedziałbym, że… I would say (that)…
    - wyglądała, powiedziałbym, na zmęczoną she looked, I would say, tired
    - przywitali nas, nie powiem wrogo, ale dosyć chłodno their welcome, though not exactly hostile, was rather reserved
    - nie powiem, żebym był zachwycony I wasn’t exactly happy
    - nie można powiedzieć, żebyś się specjalnie postarał I wouldn’t exactly say you tried hard
    - nie powiem, jedzenie było niezłe I must say, the food was OK
    - nie powiem, było całkiem przyjemnie I must say it was quite nice
    - był niezbyt rozgarnięty, żeby nie powiedzieć głupi he was rather simple-minded not to say stupid
    - można powiedzieć, że skończyliśmy we are more or less ready
    - prawdę a. szczerze powiedziawszy… frankly speaking…; to be honest…
    - no powiedz sam, czy tu nie jest ślicznie? it’s beautiful here, isn’t it?
    - niech pan sam powie, czy to w ogóle ma sens? what do you think, does it make any sense at all?
    - powiem ci, że mi się nie chce frankly speaking I don’t feel like it
    - powiem panu, że niezbyt mi się ten film podobał to be honest I didn’t particularly like the film
    - co ty powiesz/pan powie? (ze zdumieniem) are you serious?; (ironicznie) oh, really?
    - chciał przez to powiedzieć, że… what he meant by this is that…
    - co chcesz przez to powiedzieć? what do you mean?
    - to (za) mało powiedziane it’s an understatement
    - nie przepadam to za mało powiedziane, ja ich nie znoszę to say I’m not fond of them is an understatement, in fact I hate them
    - to za wiele a. dużo powiedziane that would be saying too much
    - katastrofa to za dużo powiedziane calling it a disaster would be saying too much
    - dobrze powiedziane well said
    - mieć wiele do powiedzenia (mieć wpływy) to have a lot of say; (dużo wiedzieć) to have a lot to say
    - on nie ma tu nic do powiedzenia he has no say in this matter
    - nie wiele mieliśmy sobie do powiedzenia we didn’t have much to say to each other
    - mam ci coś do powiedzenia I have to tell you something
    - nigdzie nie jest powiedziane, że… there’s no rule that…
    - wcale nie jest powiedziane, że przegramy no one says we have to lose
    - kto by powiedział, że zrobi taką karierę who would’ve guessed s/he would make such a career
    - co to ja chciałem powiedzieć? what was I to say?
    - jak to powiedzieć? how shall I put it?
    - nie powiesz (chyba), że… you don’t mean to tell me that…
    - nikt mi nie powie, że… no one’s going to tell me that…
    - chyba za dużo powiedziałem I think I said too much
    - oddaj, bo powiem mamie give it back or I’ll tell mum
    - nikomu nie powiem I won’t tell anybody
    - cześć, co powiesz? pot. hi, how are things going?
    - co powiesz na lody? what would you say to an ice-cream?
    - co powiesz na ten skandal z łapówkami? what do you think about this corruption scandal?
    2. (wypowiedzieć, opowiedzieć) to recite [wiersz]; to tell [dowcip]; to give [kazanie]; to say [słowo, zdanie]
    - powiedz cioci dzień dobry say hello to auntie
    - powiedz: aaaa (do pacjenta) say ah
    - powiedzieć wam kawał? do you want to hear a joke?
    3. (zwrócić się) to call
    - powiedzieć na kogoś „słoneczko”/„głupek” to call sb sunshine/a fool
    - powiedzieć do kogoś po imieniu a. na ty to address sb by their first name
    4. (podpowiedzieć) [rozum, serce, instynkt] to tell
    - doświadczenie powiedziało mu, że… his experience told him that…
    - jej oczy wiele mu powiedziały her eyes told him a lot
    5. (podać do wiadomości) to say
    - w ustawie powiedziano, że… it says in the act that…
    - w punkcie drugim powiedziane jest… it says in point two that…
    - powiedziane jest: „Nie zabijaj” it is said: ‘Thou shalt not kill’
    powiedział, co wiedział! pot. that’s nonsense!

    The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > powie|dzieć

См. также в других словарях:

  • List of omitted Bible verses — This is a list of Bible verses and phrases that are present in the King James Version but absent from most bible translations completed after 1881 which are based upon the earliest manuscripts. In particular these specific verses are not in the… …   Wikipedia

  • MIXED MARRIAGE, INTERMARRIAGE — The terms intermarriage and mixed marriage are used interchangeably. Intermarriage in the present context is defined as a marriage where one partner professes a religion different from that of his spouse. Marriages in which a partner has… …   Encyclopedia of Judaism

  • Book of the Law of the Lord — Infobox Book name = The Book of the Law of the Lord title orig = translator = James Strang image caption = author = Unknown illustrator = cover artist = country = United States language = series = genre = Latter Day Saint publisher = release date …   Wikipedia

  • Rule, Britannia! — is a British patriotic song, originating from the poem Rule, Britannia by James Thomson and set to music by Thomas Arne in 1740. [cite book | last = Scholes| first = Percy A| title = The Oxford Companion to Music (tenth Edition)| publisher =… …   Wikipedia

  • JERUSALEM — The entry is arranged according to the following outline: history name protohistory the bronze age david and first temple period second temple period the roman period byzantine jerusalem arab period crusader period mamluk period …   Encyclopedia of Judaism

  • ḤASIDISM — ḤASIDISM, a popular religious movement giving rise to a pattern of communal life and leadership as well as a particular social outlook which emerged in Judaism and Jewry in the second half of the 18th century. Ecstasy, mass enthusiasm, close knit …   Encyclopedia of Judaism

  • Kobold — This article is about the sprite from Germanic folklore. For other uses, see Kobold (disambiguation). Kobold The kobold Heinzelmann Grouping Mythological creature Fairy Sprite Country German …   Wikipedia

  • Charles Stewart Parnell — Member of Parliament for Meath In office 21 April 1875 – 5 April 1880 Preceded by …   Wikipedia

  • Apostasy in Islam — (Arabic: ارتداد, irtidād or ridda‎) is commonly defined in Islam as the rejection in word or deed of one s former religion (apostasy) by a person who was previously a follower of Islam. The Qur an itself does not prescribe any earthly punishment… …   Wikipedia

  • Wikipedia:Glossary — Welcome to Wikipedia, which anyone can edit. Help index: Ask questions · Learn wikicode · View FAQ · Read Glossary · Live Wikipedia editing related help via web chat  …   Wikipedia

  • Orange Catholic Bible — The Orange Catholic Bible (abbreviated to O. C. Bible or OCB) is a fictional book from the Dune universe created by Frank Herbert. Created in the wake of the crusade against thinking machines known as the Butlerian Jihad, the Orange Catholic… …   Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»